Kredietverstrekkers willen altijd het risico beperken dat iemand een lening niet terugbetaalt. Daarom kan de bank om waarborgen of onderpanden vragen. Ook voor wie geld leent, is dit interessant. Een lager risico betekent namelijk ook een gunstigere rente. Er zijn verschillende manieren om kredietverstrekkers extra zekerheid te bieden. De hypotheek, ook wel eens een hypothecaire waarborg genoemd, is het bekendste voorbeeld. Hierbij is het huis of de grond het onderpand van een lening.
Onderpanden en waarborgen
Kredietverstrekkers willen de risico’s altijd beperken. Daarom zullen ze meestal om waarborgen of onderpanden vragen. Zo kan een zaakvoerder zich bijvoorbeeld persoonlijk borg stellen voor de zakelijke lening die hij aangaat of kunnen ouders hetzelfde doen voor hun kinderen. Als het kind niet meer kan betalen, zal de bank bij de ouders aankloppen.
Bij een onderpand schuilt de zekerheid in de waarde van het goed. Het bekendste voorbeeld van een onderpand is een hypotheek. Hierbij dient de woning of de (bouw)grond als onderpand van de hypothecaire lening. Als de lening niet wordt betaald, krijgt de bank het geld terug via de verkoop van de woning. Om na te gaan wat men kan lenen, houdt men rekening met de waarde van de woning. Dit is niet de prijs die de koper heeft betaald, maar de werkelijke waarde van de woning en dus ook de prijs waarvoor de bank de woning kan verkopen. Uiteraard zijn onderpanden lang niet altijd nodig, zeker niet als het gaat om een persoonlijke lening voor een beperkt bedrag. Dit heeft natuurlijk wel gevolgen voor de rente die je moet betalen.
Creatieve onderpanden zijn mogelijk, maar komen niet vaak meer voor
Niet alleen een woning kan als onderpand kan dienen, maar ook andere goederen. Denk bijvoorbeeld aan aandelen of grondstoffen. In de praktijk komen andere onderpanden dan gebouwen en gronden niet zo vaak meer voor, pandjeshouders niet te na gesproken, maar uitzonderlijk gebeurt wel. Net zoals men bij hypotheken rekening houdt met de marktwaarde van de woning, zal men dan rekening houden met bijvoorbeeld de actuele goudprijs of de actuele aandelenprijzen.
Uiteraard komen alleen onderpanden waarvan de waarde relatief stabiel is of waarvan de waarde toeneemt in aanmerking. In Italië accepteren sommige banken bijvoorbeeld Parmezaanse kaas als onderpand voor kredieten van agrarische ondernemers. Heel gek is dat niet, want de waarde van Parmezaanse kaas stijgt als de kaas ouder wordt. De bank Credito Emiliano heeft er zelfs het beheer en het opslaan van de kaas voor eigen rekening genomen om het risico nog verder te verkleinen. Gedurende de volledige rijpingsfase verdwijnt de kaas in de aangepaste kluis van de bank.
Het nadeel van het aanvaarden van Parmezaanse kaas als onderpand is dat kluizen er speciaal voor moeten worden aangepast. De koning onder de kazen moet namelijk onder de juiste condities rijpen. Ook fysieke goederen als goudbaren zijn voor banken minder interessant. Zowel de opslag als de beveiliging, de verzekering en de taxatie brengen namelijk kosten met zich. Zo’n taxatie is nu eenmaal behoorlijk ingewikkeld en gebeurt met behulp van koningswater. Op de website van Goudonline lees je er meer over. Digitale effecten zijn voor de bank dus interessanter, net zoals een woning of hulpvaardige ouders.